SIECIOWE KONWERSATORIUM INTELIGENTNA ENERGETYKA
Po długich przygotowaniach Konwersatorium Inteligentna Energetyka (KIE) wchodzi na początku 2020 r. w nowy etap działania. Mianowicie, dalej będzie działać jako konwersatorium sieciowe. W jego ramach oprócz Bazowego KIE (w Gliwicach) będą działać: Warszawskie KIE (Miasto Stołeczne Warszawa), Wrocławskie KIE (Województwo Dolnośląskie) oraz Katowickie KIE (GZM – Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia).
Na tę zmianę formuły konwersatorium (działającego dotychczas tylko w Gliwicach) złożyło się kilka czynników. W szczególności jest to odpowiedź na nowe ramy unijne 2021-2030. W tym aspekcie jest ona (zmiana) podobna do tej, która była związana ze zmianą nazwy konwersatorium gliwickiego na początku 2009 r. Wówczas Konwersatorium Energetyka Przyszłości (działające od początku 2007 r.) zostało przekształcone, przy zachowaniu ciągłości działania, w Konwersatorium Inteligentna Energetyka. Nowa nazwa wychodziła naprzeciw ramom polityki klimatyczno-energetycznej, które zostały przyjęte przez UE jako obowiązujące na drugą dekadę XXI wieku.
Podkreśla się jednak, że obecna zmiana formuły ma znacznie głębsze przyczyny niż było to w wypadku zmiany nazwy w 2009 r. Nie pomniejszając znaczenia potrzeby koncentracji na tym, co wynika z nowych ram 2021-2030, sieciowa formuła jest przede wszystkim oddolną odpowiedzią na przedzawałowy stan polskiej elektroenergetyki, pogłębiający się z roku na rok. Przykładem obrazującym ten stan są już najwyższe ceny „hurtowe” w Europie (na rynku dnia następnego); z tym wiąże się dynamika wzrostu importu energii elektrycznej – salda import-eksport, rok do roku – wynosząca na koniec 2019 r. prawie 190%. Jest to całkowita klęska intelektualna realizowanej przez rząd polityki energetycznej, a z drugiej strony jest to emanacja siły rynku na połączeniach transgranicznych (market coupling). Dalej, są to cztery bloki węglowe klasy 1000 MW rozpoczynające pracę, lub dopiero uruchamiane, jeszcze przed ruchem gwarancyjnym – każdy z resursem technicznym wystarczającym, przy osiągalnym reżimie pracy co najwyżej podszczytowym, na 100 lat – z wielką determinacją zbudowane w ramach „aktywów” państwowych przez rząd, z nieliczeniem się ze wszystkimi (bardzo licznymi) racjonalnymi argumentami przemawiającymi przeciwko tym inwestycjom.
Wreszcie, trzeba podkreślić, że zmiana następuje, bo jest już możliwa. Rozpoczęta w środowisku platformy PPTE i Eko-Unii na początku 2019 r. oddolna inicjatywa TEPP (transformacja energetyczna ponad podziałami) pozwoliła zaktywizować środowiska pro-transformacyjne: więcej dowiedzieć się jednym o drugich, lepiej się zrozumieć, dostrzec korzyść we wspólnym działaniu.
Agenda spotkania założycielskiego Warszawskiego KIE (21.01.2020 ujawnia już na samym początku duży potencjał Sieciowego KIE. Trzy przesłania programowe i siedem komunikatów w tej Agendzie tworzy bazę do optymistycznego myślenia w sprawie działalności Sieciowego KIE w 2020. Agenda podpowiada w szczególności atrakcyjne kierunki rozwoju Bazowego KIE oraz Wrocławskiego KIE i Katowickiego KIE. Mianowicie, są to:
Bazowe KIE – konsolidacja (po trzykroć: w wymiarach technicznym, ekonomiczno-prawnym i społecznym) monizmu elektrycznego OZE 2050 (w skali kraju).
Wrocławskie KIE - konsolidacja, w ramach transformacji energetycznej do monizmu elektrycznego OZE, praktycznych działań na rzecz rozwoju kapitału społecznego (indywidualnego i kolektywnego) oraz zasady pomocniczości (samorządowej).
Katowickie KIE - konsolidacja koncepcji spółdzielni mieszkaniowej, osiedla, dzielnicy, miasta funkcjonującego w modelu monizmu elektrycznego OZE, z "niezależnym" (w sektorze MMSP) operatorem WSE (Wirtualny System Elektryczny) i z terminalem STD (sieciowy terminal dostępowy) umożliwiającym praktyczny (rynkowy) dostęp systemu WSE do zasobów KSE (sieciowych i usług systemowych).
Potencjał efektu synergicznego Sieciowego KIE jest już bezsporny. Jego istotą jest konsolidacja cząstkowych, ale często już zaawansowanych doświadczeń małych środowisk (w tym pojedynczych firm sektora MMSP) w bardzo zróżnicowanych dziedzinach (przede wszystkim w dziedzinie technologii) na bazie fundamentalnej (teoretycznej) koncepcji monizmu elektrycznego OZE i utylitarnego zadania transformacji energetyki w horyzoncie 2050 do rynków monizmu elektrycznego OZE: dwóch rynków energii elektrycznej (1 – rynku czasu rzeczywistego RCR na infrastrukturze sieciowej nN-SN oraz rynku offshore) i dwóch rynków bez-sieciowych: urządzeń i usług dla potrzeb prosumentów (potrzeb w zakresie tego, co obecnie nazywa się potrzebami energetycznymi).
Najbardziej spektakularnym obszarem działania Sieciowego KIE może się okazać sukcesywne „odczarowywanie” terminu ”bezpieczeństwo energetyczne”. Mianowicie, poprzez racjonalizowanie za pomocą terminalu STD i systemów WSE (oraz propozycji poligonowych regulacji prawnych dla systemów WSE) koncepcji nowej (rynkowej) architektury tego bezpieczeństwa. Architektury ustanawiającej odpowiedzialność operatorów za bezpieczeństwo techniczne infrastruktury KSE, a mechanizmów konkurencji za rynkową adekwatność zaspakajania gospodarki w energię elektryczną produkowaną w źródłach OZE.
Jan Popczyk
15 stycznia 2020