Ukończył Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej w 1970 roku, a w 1987 roku uzyskał tytuł profesora tytularnego.

Był jednym z głównych architektów reformy polskiego systemu elektroenergetycznego w latach 1990–1995, pełniąc funkcję pierwszego prezesa Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE). To dzięki jego wizji i determinacji polska elektroenergetyka zintegrowała się z systemem zachodnioeuropejskim. Był cenionym doradcą wicepremierów Leszka Balcerowicza i Jana Hausnera, przyczyniając się do kształtowania polskiej doktryny bezpieczeństwa energetycznego.

Profesor Jan Popczyk był sceptyczny wobec energetyki jądrowej finansowanej z publicznych środków, promując w zamian decentralizację i rozwój energetyki rozproszonej. Jego wizja przyszłości energetyki opierała się na Transformacji Energetycznej do Elektroprosumeryzmu, czyli energetyki rozproszonej, w której zgodnie z koncepcją monizmu elektrycznego, wszystkie potrzeby energetyczne pokrywane są za pomocą energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł OZE zlokalizowanych możliwe blisko odbiorcy.

Profesor Jan Popczyk był inicjatorem Konwersatorium Inteligentna Energetyka. Zgromadził interdyscyplinarne środowisko zaangażowanych parlamentarzystów, naukowców, przedsiębiorców i samorządowców, którego nadrzędnym celem jest budowa katalogu niezbędnych w transformacji kompetencji.

Był Prezesem Stowarzyszenia Założycielskiego Elektroprosumeryzmu oraz Sekcji Nowych Koncepcji i Technologii Energetycznych Oddziału Gliwickiego SEP. Był również autorem licznych publikacji naukowych i aktywnie uczestniczył w debatach publicznych na temat transformacji energetycznej.

Profesor Jan Popczyk był człowiekiem o wielkiej interdyscyplinarnej wiedzy, autorytecie i poczuciu odpowiedzialności. Wszelkie działania profesora Jana Popczyka cechowały się bardzo wysokim poziomem etycznym. Jego wkład w rozwój polskiej energetyki jest nieoceniony, a jego idee będą inspirować kolejne pokolenia inżynierów i naukowców. Za zasługi został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Odszedł od nas człowiek wielkiego serca, znany ze swej pracowitości i dobroci.

Rodzinie i przyjaciołom składamy najszczersze kondolencje i łączymy się w bólu.