P powszechna
P platforma
T transformacyjna
E energetyki
PIERWSZA KONSOLIDACJA
KAPITAŁU SPOŁECZNEGO
Nie ma wątpliwości, że formuła Transformacja Energetyki ponad Podziałami (TEP) powinna być fundamentem konsolidacji kapitału społecznego na platformie PPTE2050. Działania (wysiłek) podejmowany w ramach tej formuły na rzecz transformacji energetycznej mają największe szanse stać się powszechnymi, a w każdym razie należy dążyć do tego aby podziały w transformacji energetyki były likwidowane, w żadnym wypadku natomiast nie wolno ich podsycać.
Jest też zrozumiała, w wypadku platformy PPTE2050, potrzeba osadzenia pierwszej konsolidacji kapitału społecznego – rozważanego w kontekście formuły TEP – w dwóch perspektywach: krajowej i unijnej (UE). W naturalny sposób pierwszą z nich na poziomie państwa określa Polityka Energetyczna Polski (PEP) 2040, natomiast na poziomie oddolnym sektor NGO. Drugą określa Pakiet Zimowy, z centralnym znaczeniem rynku energii elektrycznej (będącym najpoważniejszą siłą sprawczą w tym Pakiecie); oczywiście, w tej perspektywie trzeba dostrzegać aspekt praktyczny, czyli unijną politykę budżetową 2021-2027. A w tej, jak w soczewce, skupiają się w jedno programy: transformacji energetycznej, redukcji Wspólnej Polityki Rolnej WPR oraz gospodarki obiegu zamkniętego.
Perspektywa unijna, to w kontekście transformacji energetycznej nowy wymiar zasady subsydiarności z jednej strony, a z drugiej wymiar awansu obywatela do roli partycypacyjnej na wielkiej fali innowacyjności masowej. W pierwszym wymiarze kluczowa staje się nowa architektura odpowiedzialności za zaspokajanie potrzeb energetycznych wszystkich, którzy je mają. Jest to architektura decydująca w dużym stopniu o tym, że trzeba już mówić o potrzebie ustrojowej reformy energetyki, w ramach której państwo musi pogodzić się z utratą wielkiej części władztwa w energetyce, prosument zyska natomiast środowisko prawno-regulacyjne w którym będzie mógł wykorzystać swoją przewagę kompetencyjną w zakresie zdolności do absorpcji nowych technologii i usług na konkurencyjnym rynku (państwa będzie dużo mniej, prosumenta odpowiedzialnego za siebie dużo więcej).
Perspektywa krajowa, to z jednej strony trudny proces szybkiego wygaszania energetyki węglowej i paliw kopalnych, ale także szansa na redukcję ryzyka zmian klimatycznych i likwidację smogu. To również zapotrzebowanie na programy sprawiedliwej transformacji dla tych, którzy ich będą potrzebowali (bo są słabi). To także odpowiedzialność polityków za środowisko prawno-regulacyjne, które zracjonalizuje programy, czyli uczyni je realnymi do sfinansowania przez tych, którzy będą to mogli zrobić (bo są zdolni).
Łącząc perspektywy (unijną i krajową) widać, ze potrzebna jest gra o sumie większej od zera. Źródłem nadwyżki może być tylko aktywność zdolnych uwolniona w procesie ustrojowej alokacji władztwa w energetyce. Jedynym efektywnym strażnikiem tak rozumianego nowego ustroju energetyki jest kapitał społeczny.

Jan Popczyk